SPORDA ŞİDDETİN PSİKOLOJİK NEDENLERİ

SPORDA ŞİDDETİN PSİKOLOJİK NEDENLERİ

Sporda şiddetin psikolojik nedenleri açısından aidiyet ve bağlanma duyguları, taraftarların takıma karşı örgütsel özdeşleşme yaşanmasına neden olmaktadır. Aşırı düzeye ulaşan bu özdeşleşme; kışkırtma, şiddet ve saldırganlık eylemleri ile sonuçlanmaktadır. ,

1-) Özdeşleşme

Psikoloji bilim dalında özdeşleşme kavramı genel tabiriyle; kişinin bir başkasına ait davranış sistemini benimsemesi, düşünce veya duygu durumunu kendisine mal etmesidir. Örgütsel özdeşleşme ise bir takıma, örgüte veya partiye dair birlik algısı ve aidiyet duygusuna sahip olmaktır. Sporda örgütsel özdeşleşme kavramına göre taraftarlar kendi takımına dair düşük, orta ve yüksek düzeyde özdeşleşme yaşayabilirler. Düşük düzeyde özdeşleşme, yapılan maçtan zevk alma ve eğlenme isteği taşır. Orta düzeyde özdeşleşme de kişi, takımın renk veya ambleminin olduğu kıyafetler giyme, duvara bayrak asma gibi normal taraftar özellikleri gösterir. Yüksek özdeşleşme ise taraftarın maddi ve manevi olarak kendini takıma adaması, holiganlık düzeyinde davranışlar sergilemesi ve fanatizm özellikleri göstermesidir.

Sporda şiddetin psikolojik nedenlerinden biri olan örgütsel özdeşleşme kavramı, holiganlık ve fanatizme neden olmaktadır. Bu noktada taraftar, artık takıma karşı bağlılık duymaktan ziyade takımla birlik olduğu algısı ile hareket eder. Takıma ve oyuncularına karşı yapılan herhangi bir hakaret ve saldırıyı kendisine yapılmış varsayarak buna göre davranışlarda bulunur. Sonuç olarak kişinin örgütsel özdeşleşme yaşadığı takıma karşı aşırı bağlılık ve aidiyet duyguları, şiddet ve saldırganlık eylemlerine neden olur. Bu da sporda şiddetin psikolojik nedenleri arasında sayılmaktadır.

2-) Psikolojik Kışkırtma

Psikolojik kışkırtma, kişiyi sözlü saldırılar aracılığıyla şiddete yöneltme eylemidir. Sporda psikolojik kışkırtma kulüp yöneticileri, hakemler veya medya megafon etkisi aracılığı ile olabilir. Maç öncesinde yöneticilerin yaptığı açıklamalar, hakemin maç esnasındaki hatalı kararları ve spor yayınlarında taraflı yorumların yapılması saldırganlık davranışlarını tetiklemektedir.

Sporda şiddetin psikolojik nedenleri arasında sayılan kışkırtma, farkında olarak veya olmayarak yapılabilir. Özellikle hakemlerin maç sırasında verdiği yanlış kararlar sporcuların hiddetlenmesine ve şiddet eylemi göstermelerine neden olmaktadır. Bu noktada hakem, farkında olmadan oyuncuya psikolojik kışkırtma uygulamış olur. Aynı şekilde maçı izleyen taraftarlar da hakemin hatalı kararından dolayı öfkelenebilir. Bu kışkırtmanın sonucu holigan taraftar; sahaya atlama, hakemin kafasına parça fırlatma veya oyuncuya sözlü tacizde bulunma gibi farklı şekillerde öfkesini gösterebilir.

Sporda şiddetin psikolojik nedenleri arasında bulunan aşırı bağlanma kavramı, hem özdeşleşme hem de kışkırtma konuları içerisinde yer almaktadır. Yöneticilerin, oyuncuların ve taraftarların takıma karşı olan aidiyet duyguları fiziksel şiddet ve saldırganlık eylemlerini tetiklemektedir. Psikolojik kışkırtmalar, slogan yoluyla yapılan sözlü tacizler, hakemin hatalı kararları veya yöneticilerin kontrolsüz açıklamaları sporda şiddetin temel nedenleridir. Kişilerin bu davranışlarda bulunmalarının psikolojik nedeni ise kontrolsüz aidiyet duygusundan kaynaklanır. Medyanın çıkar uğruna kışkırtıcı açıklamalarda bulunması dışında kalan bütün eylemler, fanatizmin sonucudur. Herhangi bir şeye aşırı ölçüde bağlılık anlamına gelen fanatizm kavramı, sporda şiddetin psikolojik nedenlerini açıklayan terim olarak kullanılabilir.

Daha fazlası için “Spor” kategorisine göz atabilirsiniz.